Ile silikonu jest w tynku silikonowym?

Tynk silikonowy cieszy się opinią jednego z najlepszych materiałów do wykańczania elewacji. Wielu inwestorów indywidualnych i właścicieli domów zastanawia się jednak, co decyduje o jego wyjątkowych właściwościach i ile tak naprawdę „silikonu” zawiera taki tynk. W poniższym poradniku w przystępny sposób wyjaśniamy, czym jest tynk silikonowy, jakie cechy nadaje mu zawartość żywicy silikonowej, czy ilość silikonu wpływa na jakość i cenę produktu oraz kiedy warto wybrać tynk silikonowy na swojej elewacji. Unikamy przy tym zawiłej chemii – skupiamy się na praktycznych informacjach istotnych dla właściciela domu.

Czym jest tynk silikonowy? Klasyfikacja tynków elewacyjnych

Tynk silikonowy to rodzaj cienkowarstwowego tynku dekoracyjnego do zastosowań zewnętrznych. Sprzedawany jest najczęściej jako gotowa masa w wiaderkach, gotowa do nakładania na ściany. Jego głównym spoiwem (składnikiem wiążącym) jest żywica silikonowa, dzięki czemu zalicza się do tynków żywicznych (organicznych). W praktyce tynk silikonowy wykorzystuje się głównie jako warstwę wykończeniową elewacji – bardzo często przy ociepleniach budynków (systemach ETICS) zarówno na styropianie, jak i wełnie mineralnej.

Klasyfikując dostępne na rynku tynki elewacyjne według spoiwa, można wyróżnić m.in.: tynki mineralne, akrylowe, silikatowe (krzemianowe), silikonowe oraz hybrydowe silikatowo-silikonowe. Tynki mineralne (cementowo-wapienne) sprzedawane są w formie suchej mieszanki i uchodzą za najtańsze, jednak są sztywne i wymagają malowania. Tynki akrylowe zawierają spoiwo akrylowe – tworzą elastyczną powłokę i są łatwe w nakładaniu, lecz mają mniejszą odporność na zabrudzenia (elewacja z akrylu dość szybko się brudzi) i niższą paroprzepuszczalność, przez co nie powinny być stosowane na ocieplenia z wełny mineralnej (ograniczają „oddychanie” ścian). Z kolei tynki silikatowe oparte na szkle wodnym potasowym cechują się bardzo wysoką paroprzepuszczalnością i trwałością, naturalnie utrudniają rozwój glonów (wysoka alkaliczność), lecz są mniej elastyczne, dostępne głównie w jasnych kolorach i dość wymagające w aplikacji (wrażliwe na pogodę). Istnieją też tynki silikatowo-silikonowe, które łączą cechy obu tych grup – do krzemianowego spoiwa dodaje się żywicę silikonową, by poprawić elastyczność i hydrofobowość wyprawy.

Na tym tle tynk silikonowy uznawany jest za produkt najwyższej klasy, ponieważ łączy on główne zalety wszystkich tynków cienkowarstwowych, praktycznie nie posiadając przy tym ich wad. Dobrej jakości tynk silikonowy zapewnia skuteczną ochronę elewacji – chroni ściany przed przenikaniem wilgoci, na długo zachowuje czystość i intensywność koloru oraz wykazuje wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne i czynniki atmosferyczne (w tym promieniowanie UV). Dzięki tym cechom elewacja wykończona porządnym tynkiem silikonowym przez wiele lat nie będzie wymagała renowacji czy malowania. W Polsce tynki silikonowe od dawna należą do najczęściej wybieranych na elewacje domów, właśnie z uwagi na swoją uniwersalność i trwałość.

Właściwości tynku silikonowego – co daje zawartość silikonu?

Czym tynk silikonowy zasłużył sobie na miano „najlepszego z tynków”? Sekret tkwi w jego unikalnych właściwościach, które zawdzięcza on zawartości żywicy silikonowej i specjalnym dodatkom. Poniżej przedstawiamy najważniejsze cechy tynku silikonowego z praktycznego punktu widzenia: 

• Hydrofobowość (odporność na wodę i wilgoć): Tynk silikonowy jest niezwykle nienasiąkliwy, czyli hydrofobowy. Oznacza to, że nie wchłania wody – krople deszczu zamiast wnikać w strukturę tynku formują się w kuliste krople i swobodnie spływają po ścianie. Ten charakterystyczny efekt perlenia wody sprawia, że warstwa elewacyjna jest w pełni zabezpieczona przed zawilgoceniem materiału pod spodem. Tynk nie chłonie opadów, dzięki czemu szybko wysycha po deszczu i nie pojawiają się na nim mokre plamy ani zacieki nawet podczas długotrwałych opadów. W praktyce przekłada się to na wysoką odporność fasady na deszcz, śnieg i ogólną wilgoć atmosferyczną.
• Paroprzepuszczalność (oddychanie ścian): Mimo swojej hydrofobowości, tynk silikonowy pozostaje wysoko paroprzepuszczalny. Umożliwia odparowanie wilgoci ze ścian na zewnątrz, pozwalając murom „oddychać”. Para wodna z wnętrza budynku może dyfundować przez wyprawę, co zapobiega kondensacji wilgoci w przegrodzie i rozwojowi pleśni wewnątrz ścian. Cecha ta ma szczególne znaczenie w systemach ociepleń opartych na wełnie mineralnej, która wymaga stosowania „oddychających” tynków – tynk silikonowy idealnie spełnia to zadanie, odprowadzając wilgoć i utrzymując ocieplenie suche. Dzięki temu nawet w starych budynkach poddawanych termomodernizacji (gdzie ściany muszą oddychać) silikonowa wyprawa sprawdzi się bezproblemowo.
• Odporność na zabrudzenia (efekt samoczyszczenia): Tynk silikonowy jest znany jako tynk samoczyszczący. Jego silikonowe spoiwo zapobiega trwałemu przywieraniu brudu do powierzchni. Kurz, pyłki, sadza ze spalin czy inne zanieczyszczenia osiadają co prawda na elewacji, ale nie wnikają w głąb struktury tynku, dzięki czemu większość brudu zostaje na zewnętrznej powierzchni powłoki. Naturalne opady deszczu w dużej mierze same zmywają te zanieczyszczenia – podczas deszczu kurz i pył spłukują się ze ścian razem z wodą. W efekcie kolor elewacji przez długi czas pozostaje czysty i niezmieniony, a budynek wymaga znacznie rzadszego mycia. Nawet osady z dymu czy smogu miejskiego, które osiadają na ścianach, są łatwo wypłukiwane przez deszcz. W przypadku większych zabrudzeń wystarczy zazwyczaj spłukanie elewacji wodą (np. węża ogrodowego lub myjką ciśnieniową), bez potrzeby agresywnego szorowania.
• Odporność na porastanie grzybami i glonami: Sucha i czysta powierzchnia tynku silikonowego stwarza niekorzystne warunki dla rozwoju mikroorganizmów. Dzięki hydrofobowości ściana pozostaje względnie sucha, co utrudnia rozwój grzybów, pleśni, glonów i porostów na elewacji (wilgoć jest dla nich pożywką). Dodatkowo wielu producentów wzbogaca swoje tynki silikonowe o substancje biobójcze (formuły przeciwgrzybiczne), które aktywnie chronią fasadę przed zielonym nalotem. W efekcie dobrej jakości tynk silikonowy przez długie lata zachowuje estetyczny wygląd nawet na zacienionych, północnych ścianach budynku czy w otoczeniu bujnej roślinności. To istotna przewaga nad tańszymi wyprawami – elewacja pokryta silikonem znacznie rzadziej wymaga mycia czy odgrzybiania.
• Elastyczność i odporność na pękanie: Silikonowe spoiwo nadaje tynkowi dużą elastyczność. Powłoka potrafi „pracować” razem z budynkiem, dzięki czemu odporna jest na drobne rysy i pęknięcia wynikające np. z niewielkich ruchów konstrukcji czy różnic temperatur. W praktyce oznacza to, że tynk silikonowy mniej pęka – nawet jeśli ściany minimalnie osiadają lub ulegają naprężeniom, dobra silikonowa wyprawa nie popęka tak łatwo jak sztywniejsze tynki (np. mineralne czy silikatowe). Cecha ta przekłada się także na większą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Elewacja pokryta elastycznym tynkiem silikonowym jest bardziej odporna na uderzenia i obicia – czy to podczas gwałtownych burz z gradem i silnym wiatrem, czy na co dzień (np. uderzenie piłką czy przypadkowe obtarcia). Można powiedzieć, że tworzy on trwałą, ochronną tarczę na ścianie domu. W porównaniu do tynków akrylowych, silikonowe powłoki nie mają tendencji do łuszczenia się czy odspajania od podłoża – dobrze przywierają i zachowują spójność przez lata.
• Trwałość koloru i estetyka: Tynki silikonowe są oferowane w bardzo szerokiej palecie kolorów i odcieni, co pozwala inwestorowi wybrać dowolny kolor elewacji bez ograniczeń. Co ważne, kolory te są trwałe – powłoka silikonowa wykazuje wysoką odporność na promieniowanie UV, dzięki czemu elewacja nie blaknie nawet po latach wystawienia na słońce. Można bez obaw stosować intensywne, żywe barwy czy ciemniejsze tonacje fasady – dobrej klasy tynk silikonowy zabezpieczy pigment przed płowieniem i pozwoli cieszyć się jednolitym kolorem na wszystkich ścianach budynku (południowa elewacja nie zblednie szybciej niż północna). Połączenie odporności na UV, zabrudzenia i porastanie sprawia, że silikonowa elewacja zachowuje estetyczny wygląd przez długi czas bez potrzeby częstego odnawiania.

Podsumowując, zawartość silikonu (żywicy silikonowej) w tynku przekłada się na szereg pożądanych właściwości: hydrofobowość, paroprzepuszczalność, samoczyszczenie, odporność na zabrudzenia i mikroorganizmy, elastyczność oraz trwałość koloru. Te cechy razem sprawiają, że tynk silikonowy uchodzi za najbardziej uniwersalną i trwałą wyprawę elewacyjną dostępną obecnie na rynku.
 

Czy ilość silikonu wpływa na jakość i cenę tynku?

Skoro wiemy, że to żywica silikonowa nadaje tynkowi jego wyjątkowe cechy, naturalne jest pytanie: ile silikonu jest w tynku silikonowym i czy ma to znaczenie? Okazuje się, że nie wszystkie produkty nazywane tynkami silikonowymi mają jednakową ilość żywicy silikonowej w składzie. Producenci rzadko podają dokładny procent zawartości silikonu, jednak z praktyki wynika, że tańsze tynki często zawierają mniej silikonowego spoiwa (mogą być „rozcieńczone” tańszą żywicą akrylową lub większą ilością wypełniaczy). Ma to bezpośrednie przełożenie na jakość – im mniej prawdziwej żywicy silikonowej, tym słabsze właściwości hydrofobowe, mniejsza odporność na brud czy elastyczność wyprawy. Wszystko zależy od jakości użytej żywicy silikonowej, a przede wszystkim od tego ile jej tak naprawdę jest w produkcie – im tańszy tynk silikonowy, tym większe ryzyko, że jego jakość będzie niższa.

Krótko mówiąc, ilość silikonu ma wpływ na parametry tynku. Wysokiej klasy tynki silikonowe zawierają odpowiednio dużo żywicy, dzięki czemu w pełni wykorzystują opisane wyżej zalety (maksymalna hydrofobowość, samoczyszczenie, trwałość). Natomiast pseudo-silikonowe tynki z niższej półki mogą nie spełnić pokładanych w nich nadziei – np. szybciej chłoną wodę i brud czy gorzej znoszą zmiany pogody, jeśli producent zaoszczędził na silikonie. Warto mieć to na uwadze przy wyborze produktu. Cena tynku silikonowego jest tu pewną wskazówką – zazwyczaj dobre tynki silikonowe są droższe od akrylowych czy mineralnych, bo żywice silikonowe i specjalistyczne dodatki są kosztowniejsze w produkcji. Różnica w cenie często się jednak opłaca: płacimy więcej za wiadro, ale zyskujemy trwalszą elewację, która nie będzie wymagała szybkich napraw, mycia czy malowania. Fachowcy podkreślają, że tynk silikonowy to inwestycja na lata – lepiej wydać więcej na materiał wysokiej jakości, niż za kilka lat ponosić koszty renowacji zaniedbanej fasady.

Warto dodać, że na rynku dostępne są też tynki silikonowo-silikatowe oraz różne modyfikowane mieszanki (np. akrylowo-silikonowe), które stanowią kompromis – mają część właściwości silikonowych, ale i nieco niższą cenę. Jeśli jednak zależy nam na pełnym pakiecie zalet, najlepiej postawić na czysty tynk silikonowy sprawdzonej marki. Podsumowując: ilość silikonu w składzie tynku przekłada się zarówno na jakość, jak i często na cenę produktu – nie warto więc zbytnio oszczędzać kosztem wyraźnie gorszych parametrów elewacji.